Göz küresinin arka duvarında bulunan retina tabakasının merkezine Makula ismi verilir. Makula bölgesinin düz bakıldığında cisimleri ayrıntılı ve net olarak görmede önemli bir işlevi bulunur. Bu bölgede oluşan bozulma Makula Dejenerasyonu olarak adlandırılır ve halk arasında "Sarı Nokta Hastalığı" olarak bilinir. Giderek ilerleyen görme azalmasına yol açar.Makula dejenerasyonu, görme alanının ortasında karanlık leke görme, renklerin soluklaşması, düzgün çizgileri eğri görme, bulanık ve puslu görme, ışık çakması, gözün önünde sinek uçuşması hissi gibi belirtiler gösterir.
Bu hastalığın ortaya çıkmasında yaş önemli bir etkendir. Sigara içilmesi çok önemli bir risk faktörüdür. Genetik yatkınlık, açık renkli göz, hipertansiyon, kalp rahatsızlıkları, gözün uzun süre korunmasız olarak güneş ışınlarına maruz kalması da bilinen diğer etmenlerdir.
Makula dejenerasyonu iki ana tipte incelenir;
Kuru tip:
Hastalık büyük çoğunlukla bu tipte görülür. Yaşlanmaya bağlı olarak gelişir ve yavaş ilerler. Görme kaybı yaş tipe oranla azdır ve uzun sürede ortaya çıkar. Makula tabakasının incelmesi veya drusen adı verilen sarı renkte bir maddenin makula üzerinde birikmesi nedeniyle oluşur.Yaş tip:
Makula bölgesinde yeni damarlar oluşması ile bu damarlardan sızan kan ve sıvıların retinada görmeyi sağlayan hücrelerin çalışmasını bozması nedeniyle oluşur. Hızlı ve yüksek oranda görme kaybına neden olur. toplamda hastaların yaklaşık % 80 i kuru tipte olmasına rağmen merkezi görme kayıplarının yaklaşık %90 ından yaş tip sarı nokta hastalığı sorumludur.
Normal Makula
Kuru Tip Makula Dejenerasyonu
Yaş Tip Makula Dejenerasyonu
Teşhis
Hastalığı erken yakalayabilmek ya da hastalık zaten mevcutsa ilerleyişini anlayabilmek için en önemli araçlar OCT ve FFA testleridir. OCT kısa süre içerisinde sonucu alınabilen lazer ile görme merkezini tarayan bir görüntüleme yöntemidir. FFA ise ön koldan hastaya kontast madde enjekte edilerek yapılan ve retina damar yapısının daha iyi incelenmesini sağlayan radyasyon içermeyen bir anjiografidir.Tedavi
Sarı nokta hastalığının bilinen kesin bir tedavisi yoktur. Ancak erken teşhis ve tedavi ile pek çok hastada görme azalmasını durdurmak ve hastalığın ilerlemesini yavaşlatmak mümkündür.Tedavinin ilk basamağı düzenli doktor takibidir. Amsler Grid kartı adı verilen kareli kağıt testi ile de hastalar evde kendilerini kontrol edebilir.
Kuru tipteki makula dejenerasyonu için kesin bir tedavi bilinmemekle beraber, doktor gözetiminde Lutein, Zeaxanthin, A, C, E vitaminleri gibi antioksidanlar ile Bakır ve Çinko minerallerinden zengin diyet takviyesi hastalığın ilerlemesini yavaşlatabilmektedir.
Yaş tipteki makula dejenerasyonu tedavisinde erken davranmak gereklidir. Bugün için kabul edilmiş üç tür tedavi yöntemi vardır. Bunlardan birincisi Fotodinamik Tedavi, diğeri göz içine antiVEGF ilaç uygulaması sonuncu ise uygun vakalarda Laser Fotokoagulasyondur.
Fotodinamik Tedavi adı verilen tedavi, iki aşamalı bir uygulama ile yapılır. Birinci aşamada ışıkla aktif hale gelen özel bir ilaç hastaya damar yolundan verilir ve ilaç 10 dakika içerisinde hastalıklı dokuda toplanır. İkinci aşamada göz dışından uygulanan, yakıcı olmayan özel bir lazer yardımı ile ilaç aktif hale getirilir ve makula tabakasındaki damar yumağı yok edilir.
AntiVEGF grubu ilaçlar damar yumağı oluşumuna engel olup bunların gerilemesini sağlayan maddelerdir. Gözün arka boşluğu olan Vitreus'a enjeksiyon tarzında yapılırlar. Genellikle, önceleri bu enjeksiyonlar ayda bir kez yapılır ve duruma göre hastalar takip edilerek daha sonraki tedavilere karar verilir. Seçilmiş vakalarda oluşan yeni damarların bulunduğu noktaya göre bazen direk lazer tedavisi de etkili olabilir.
