Sağlıklı gözlerde her iki göz aynı noktaya bakar, yani aynı hedefe yönlenmiştir. Her iki gözden alınan görüntü beyne gönderilir. Beyin her iki gözden gelen görüntüyü birleştirerek üç boyutlu bir görüntü oluşturur ve derinlik hissi yaratır.
Şaşılık, gözlerin aynı yöne bakamaması, paralelliğinin bozulmasıdır. Şaşılık, sağa-sola yatay kaymalar veya yukarı-aşağı yatay kaymalar şeklinde oluşur. Tek bir gözde veya her iki gözde birden görülebilir. Şaşılık çocuklukta tedavi edilmez ise hastanın beyni gönderilen görüntüleri düzgün olarak birleştiremediği için, kayan gözden gelen görüntüyü gözardı etmeye başlar. Zamanla derinlik hissi kaybolur ve kayan gözde göz tembelliği oluşur. Şaşılık yetişkinlikte ortaya çıkar ise, beyin her iki gözden gelen görüntüleri algılamaya alışmış olduğu için çift görme sorunu oluşabilir. Şaşılığın temel sebepleri gözleri aynı hizada tutamayan göz kasları ve odaklanma sorunlarıdır.
Şaşılık Tedavisi
Şaşılıkta tedaviye geciktirilmeden başlanması çok önemlidir. Belli bir yaşa kadar şaşılık normal olabilir veya ameliyat için erken gibi ifadeler özellikle ilk 3 yaş için oldukça yanlıştır. Gözde derinlik hissi ve 3 boyutlu görmenin temel olarak 3 yaşına kadar oluştuğu unutulmamalıdır. Görme bozukluklarının önlenmesi, göz tembelliğinin giderilmesi ve gözdeki kaymanın düzeltilmesi tedavinin ana amaçlarıdır. Tanı ve derecelendirme göz muayenesi ile yapılır. Kaymaya gözdeki kırma kusurları sebep oluyor ise, hastaya uygun gözlük veya kontakt lensler verilerek, özel göz damlaları ve merhemleri ile şaşılık kısmen veya tamamen düzeltilebilir.
Kaymaya neden olan belirli bir kırma kusuru yoksa, cerrahi yöntem uygulanabilir. Cerrahi genellikle çocuklarda genel anestezi, yetişkinlerde lokal anestezi altında yapılır. Şaşılığın tipine göre tek göze veya her iki göze birden müdahale edilir. Cerrahi müdahalede uygulama, küçük bir kesiden göz kaslarına ulaşılarak, göz kaslarını geriletme, ilerletme, veya kısaltma yolu yapılır ve her iki göz paralel duruma getirilir.
Eğer hastada göz tembelliği oluşmuş ise, kapama tedavisi uygulanabilir. Kapama tedavisi, iyi gören gözün bir bez veya bandaj yolu ile kapatılması, bu sayede göz tembelliği olan gözün görmeye zorlanması prensibine dayanır.
Gözünü kapattırmak istemeyen küçük çocuklarda, iyi gözdeki görmenin özel damlalarla azaltılması da mümkündür.
Aynı zamanda göz tembelliğinin tedavisinde Cam adı verilen özel bir cihaz da doktor tarafından seanslar halinde klinikte kullanılabilir. Eğer tedaviye başlamada geç kalınırsa göz tembelliği ilerleyebilir. Belli bir yaşın üstündeki çocuklarda kayma açısını azaltmak ve göz tembelliğini düzeltmek için bilgisayarlı göz tembelliği tedavisi denenebilir.